The Turntable: Roger Waters – Amused To Death (1992 en 2015)

Als je het hebt over concept albums dan behoort het album ‘Amused To Death’ uit 1992 van Roger Waters zeker in de top 3 van beste concept albums ooit gemaakt. Misschien is het zelfs wel de beste. In 2015 kreeg dit album een re-release in iets opgepoetste vorm. Want zo heel veel valt er eigenlijk niet te verbeteren op het gebied van geluid en de mix van het album. Zoals gezegd verscheen dit album in 1992 maar tot op de dag van vandaag is dit album nog net zo actueel als 24 jaar geleden.
Nadat Roger Waters uit Pink Floyd stapte richt hij zich op een solo carrière in 1984 bracht hij ‘The Pros And Cons Of Hitchiking’ uit. Drie jaar later volgde ‘Radio K.A.O.S.’. Maar het absolute hoogtepunt van zijn solo carrière volgde 5 jaar later met ‘Amused To Death’.

Het album begint met ‘The Ballad Of Bill Hubbard’, met wat tv geluiden en iemand die aan het zappen is langs verschillende zenders. Het zappen langs de verschillende zenders is het thema van dit album. Televisie veranderd onze denkwijze en kijk op de realiteit. We gaan niet meer zelf kijken hoe iets zit. Bijvoorbeeld het vluchtelingen debat, dat het land verdeeld tussen mensen die deze vluchtelingen absoluut niet in het land wil hebben. Daar ook tegen protesteren, varkenskoppen op hangen etc. Daarnaast is er een groep die ze met alle liefde wil opvangen en de groep ‘het midden’ die alles in overweging neemt en zich niet zo snel laat beïnvloeden door berichtgeving in de schreeuwerige media die alleen maar meer kijkcijfers en lezers wil trekken door de verschillen tussen in dit geval links en rechts nog wat extra te accentueren.
Maar terug naar het eerste nummer want na het gezapp begint, Alf Razzell een oorlogsveteraan uit de eerste Wereld Oorlog, een van zijn meest beklijvende ervaringen te vertellen als hij zijn maat Bill Hubbard vindt, die gewond op de grond ligt ergens in Nomans-land. Tijdens de Slag aan de Somme in Frankrijk. De combinatie tussen de zachte melodieuze muziek en de mooie doorleefde stem van Razzell staat in schril contrast met de gruwelijkheden die Razzell heeft meegemaakt en aan ons verteld. Aan het eind van het nummer wordt er weer gezappt en hoor je een vrouwen stem het volgende zeggen.
“I don’t mind about the war, that’s one of the things I like to watch, if it’s a war going on, ‘cause then I know if our side’s winning, if our side’s losing,”
Het volgende nummer ‘What God Wants, Part I’ verteld hoe de wil van de massa media opgelegd wordt aan het individu. Dit wordt nog eens versterkt door het vaak herhalen van belangrijke lyrics zoals ‘What god wants God Gets’. Dat de luisteraar verteld dat ongeacht wat het individu er van vindt de uitkomst toch hetzelfde blijft. De tweede belangrijke lyric is ‘God wants…’ gevolgd door een opsomming van goede en minder goede dingen.

Roger Waters vertelde in een interview ten tijde van de release van ‘Amused To Death’. Dat hij zich kwaad maakt over het gebruik van religie in politiek:

‘I’m very upset by religious dogma,’ verteld Waters. ‘I get angry, gobsmacked in fact when I hear George Bush saying that God was on their side during the Gulf war. It’s amazing that in 1992, one of the most powerful men in the world can reduce political rhetoric to that level. But that’s what he has to do, to get votes and maintain power and then use that power to help the American automobile industry.’

In het nummer staat nog een belangrijke tekst regel: ‘The monkey in the corner/Wrote the lesson in book’. De aap (een metafoor voor de mens en daarom ook op de albumhoes) accepteert het dogma zonder een vraag te stellen. Aan het eind van het nummer wordt er weer van zender gewisseld.
Het derde nummer op het album is ‘Perfect Sense, Part 1’ wat het verhaal verteld van de voorvaderen van de aap en hoe ze op een destructief pad terecht zijn gekomen. Het nummer start met de aap die op een rots zit met een botje in zijn hand. Op voorhand weten we niet wat er met de aap is gebeurt maar dat wordt al snel duidelijk, want hij ‘Turned his back on the garden’ wat een referentie is naar de bijbelse tuin van Eden. Maar de aap heeft niet geleerd of wil niet leren van de eerder gemaakte fouten. “Memory is a stranger/ History is for fools”.
En de aap gebruikt religie om zijn gedrag te verklaren en zijn acties goed te praten.

 

‘And he cleaned his hands/In a pool of holy writing’

Een belangrijke tekstregel is ‘Man is a tool in the hands/Of the great God Almighty’
Religie wordt gebruikt om geen eigen verantwoordelijkheid te nemen voor de daden van de aap. Heeft de aap aan het begin van het nummer nog zijn rug gekeerd naar het hof van eden aan het eind van het nummer zoekt de aap weer naar de ingang van het hof. Muzikaal gezien is het een rustig nummer met een mooie piano melodie. En later is het nummer neemt P.P. Arnold de vocalen over van Roger Waters waarna het nummer zonder pauze overgaat in het vierde nummer van de plaat ‘Perfect Sense, Part II’. Dit nummer verteld dat de massa media de gewone man heeft weten te overtuigen dat alles wat er geroepen wordt in kranten en journaals voor waarheid mag worden aangenomen. En dat zelf nadenken over bepaalde vraagstukken wel voor je wordt gedaan. Het belangrijkste stuk tekst:
Can’t you see
It all makes perfect sense
Expressed in dollars and cents
Pounds shillings and pence.

Het nummer verteld ook dat de televisie een grote rol speelt in hoe de bevolking reageert op bepaalde gebeurtenissen. Bijvoorbeeld ‘Little black soul departs in perfect focus/Prime time fodder for the News at Nine’ laat zien dat de media inspeelt op ons schuldgevoel (bv door acties als Serious Request). Maar ook oorlog is door de tv geromantiseerd. Ik kan mij nog goed de beelden herinneren in het ontbijtnieuws op RTL 4 tijdens de eerste Golf Oorlog. Waar men beelden liet zien aan boord van tanks en helikopters. Op dit nummer levert P.P. Arnold weer een grote bijdrage aan het eind van het nummer hoor je een grote mensen massa zingen.

Het volgende nummer ‘The Bravery Of Being Out Of Range’ behandeld dezelfde thema’s als ‘Perfect Sense, Part II’. Het nummer focust zich op hoe de media individuen heeft getraind door oorlog te romantiseren waardoor de gewone man de oorlog maar accepteert. ‘We play the games/With the bravery of being out of range’.

‘Late Home Tonight, Part I’ en ‘Late Home Tonight, Part II’, wordt vanuit het oogpunt van een soldaat gekeken die niet in ziet welke vernietigingen hij aanricht. De soldaat is ‘Secure in the beauty of military life/ There is no right or wrong’. De soldaat is zo ver verwijderd van de mensen die hij dood dat het vermoorden van deze mensen hem niets doet. ‘No questions only orders and flight flight flight’. Waters neemt het op voor deze soldaat hem treft geen blaam want hij doet wat hem is opgedragen. De tekstregel ‘And his kind Uncle Sam feeds ten trillion in/ Change into the total entertainment/ Combat video game” verwijst naar de Verenigde Staten waar sommige mensen niet geloven dat oorlog destructief is. Bijvoorbeeld de onnodige oorlog in Irak die in 2003 begon. De mensen zijn ongevoelig geworden voor geweld.

And up here in the stands
The fans are goin’ wild
The cheerleaders flip
When you wiggle your hip
And we all like the bit when you take
The jeans from the refrigerator and
Then the bad guy gets hit
And were you struck by the satisfying
Way the swimsuit sticks to her skin
Like BB gun days
When knives pierce autumn leaves
But that’s okay see the children bleed
It’ll look great on the TV

‘Late Home Tonight, Part II’ behandeld hoe er wordt omgegaan met de soldaten die terugkeren van het front. Ze worden behandeld als helden. De tekst: ‘There’s some great pictures coming in’ verwijst naar het stukje “…see the children bleed” in ‘Late Home Tonight, Part I’. Mensen kijken alleen maar naar de heldendaden en vergeten de pijn van de kinderen die getroffen zijn door de oorlog of de onrechtvaardigheid van de dood van deze kinderen en andere onschuldige mensen.

In het volgende nummer ‘Too Much Rope’ wordt hebzucht, schuldgevoel, en de bereidheid om tevreden te zijn met het leven, zolang we maar wat te eten hebben en plezier kunnen maken. Maar ook de media speelt in op de hebzucht en het schuldgevoel om de mens zo passief te houden. Het eerste gedeelte van ‘Too Much Rope’ verwijst terug naar de Gold Rush in Amerika om zo de waarde van vriendschap te laten zien ten opzichte van geld. ‘Each man has his price Bob/And yours was pretty low’. Vriendschap kan gekocht of verkocht worden

maakt gebruik van de klik aan te tonen dat de integriteit van de band van vriendschap kan worden overwonnen met geld, en dat deze bijzondere band was het niet nodig veel geld moeten worden overwonnen. Het mooiste stuk van dit nummer volgt daarna:

Is that your new Ferrari car
Nice but I think I’ll wait for the F50

Het kan altijd beter, mensen willen elkaar overtroeven en laten zien dat hun het beter voor elkaar hebben dan een ander. Ook behandeld Waters zijn eigen politieke agenda in dit nummer ‘You don’t have to be a Jew/ To disapprove of murder” is ironisch, en net als het stukje in ‘Perfect Sense, Part I & II’ waarin Waters zingt “History is for fools”, doelt Waters erop dat tijdens de holocaust Joden werden vermoord maar nu het zelfde doen bij de Palestijnen.

Tears burn our eyes
Moslem or Christian Mullah or Pope
Preacher or poet who was it wrote
Give any one species too much rope
And they’ll fuck it up

Gelovigen gebruiken hun religie om uit naam van hun God te handelen en het op hun manier te intrepreteren. Bijvoorbeeld de aanslagen van IS die ze plegen uit naam van Allah. Terwijl diezelfde Allah niet predikt om niet gelovigen te vermoorden.
‘Give any one species too much rope’ verwijst naar het hebben van teveel luxe en (militaire) slagkracht. Waardoor men alleen maar meer wil ‘Sees the monsters they made’. Dit doet mij denken aan het ontstaan van IS maar in de tijd dat dit album uitkwam verwijst dit onder andere naar de gehandicapte baby’s in Vietnam als gevolg van het gebruik van een gif ‘agent Orange’ door de Amerikanen. Maar ook verwijst het naar de orders die soldaten moeten opvolgen, dat hun ook weer kan veranderen in monsters.

De rest van het nummer behandeld weer de invloed van de televisie en hoe men de televisie tot iets goeds heeft gemaakt. Terwijl het vaak een verdrietig gevoel veroorzaakt en inspeelt op het schuldgevoel van de kijker. Waters haalde veel inspiratie uit het boek ‘Amusing Ourselves to Death: Public Discourse in the Age of Show Business’ uit 1985 van de schrijver en docent Neil Postman.

‘What God Wants, Part II’ lijkt erg op Part 1 want ook hierin behandeld Waters dat wat God wil niet alleen maar goed is maar ook slecht. Het nummer begint met een predikant op televisie:

Do you believe in a better day
Do you have faith in a golden way
If you do then we must come together this day
Come together as one united
Television audience
Brought together by the sound of my voice
United united financially united socially
United spiritually and all possible ways
Through the power of money
And the power of prayers

De prediker in dit nummer heeft de kerk ingeruild voor het televisiepubliek. ‘Through the power of money’ lijkt te suggeren dat God geld is. De prediker gebruikt het woord van God om er zelf beter van te worden. “God don’t want small potatoes” en “God wants small towns” staan haaks op elkaar.
Maar het past erg goed in het thema van dit nummer want God wil niet alleen erg veel geld maar ook ‘small towns’ die vaak worden geassocicieerd met ‘rednecks’ en diepgelovige mensen. Later in het nummer zingt Waters ‘God wants his secret/ Never to be told’ dat weer linkt aan het stukje ‘God wants to cover himself’, want wat zou er gebeuren als mensen de motieven van God niet meer zo goed vinden.

‘What God Wants, Part III’ gaat over de hoop dat de mens de invloed van de media kan ontvluchten of in iedergeval kan relatieveren. Maar het grote geld en consumeren is nog steeds belangrijk.

And in banks across the world
Christians Moslems Hindus Jews
And people of every
Race creed colour tint or hue
Get down on their knees and pray

Tegen het eind van het nummer staat de televisie weer aan en laat propaganda horen:

And the bullets fly
And the rivers run dry
And the fat girls sigh
And the network anchor persons lie
And the soldier’s alone
In the video zone

Gevolgd door ‘But the monkey’s not watching’ verwijst weer naar de hoop dat de aap (metafoor voor de mens) onder de invloed van de televisie en andere media uitkomt.

Het volgende nummer ‘Watching TV’ laat ook de goede kant van de media en in dit geval de tv zien. Want ondanks dat de media inspeelt en ons manipuleert door in te spelen op de al eerder genoemde hebzucht en ons schuldgevoel, zijn er toch nog veel berichten die gehoord moeten worden. Maar ook horen we hier een cynische Waters dat ondanks dat tv ons medelijden bezorgd, we niets doen om het lijden van anderen te verminderen of weg te nemen. Het nummer belicht ook de gruwelijkheden tijdens het protest op het plein van de Hemelse Vrede in Peking (1989) en dan met name de dood van een jonge vrouw op tv waardoor door dat de tv erbij was het veel mensen is bijgebleven.

She had shiny hair
She had perfect breasts
She had high hopes
She had almond eyes
She had yellow thighs

Gevolgd door ‘So get out your pistols/ Get out your stones/…/Cut them to the bone’. De mensen in de wereld hebben deze criminele gebeurtenis gezien op tv en dat we moeten vechten om dit in het vervolg te voorkomen. De rest van het nummer wordt het meisje belangrijk gemaakt omdat ze op tv overleed en dat hebben veel mensen gezien. Dat is wat cynisch want naar verluidt zijn er tijdens die protesten duizenden mensen omgekomen.

They are the lackeys of the grocer’s machine
They built the dark satanic mills
That manufacture hell on earth
They bought the front row seats on Calvary
They are irrelevant to me
But I grieve for my sister

Ondanks dat de gevoelens voor de overleden vrouw echt zijn doet de tv kijker niks. Wat ook duidelijk wordt in het volgende stukje “Did we do anything after this/ I’ve a feeling we did/ We were watching TV”
Op het eind van het nummer zegt de zanger dat hij alleen verdriet heeft voor deze overleden jongen vrouw en dat ze inderdaad ‘She’s symbolic of our failure’ om iets te doen. Don Henley van de Eagles zingt mee tijdens dit nummer.
Terug halend naar deze tijd denk ik aan het verdronken jongetje Aylan dat samen met zijn ouders op de vlucht was voor de oorlog in Syrië en aanspoelde op het strand van Bodrum. De verontwaardiging was groot maar werd er daarna echt wat ondernomen? Het suddert nog steeds door maar net als het meisje op het plein van de Hemelse vrede kreeg ook de vluchtelingenstroom hiermee een gezicht.

In het nummer ‘Three Wishes’ krijgt de man de mogelijkheid om drie wensen in vervulling te laten gaan. Te laat realiseert hij zich dat hij al zijn wensen al heeft opgebruikt hij wil nog een andere wens maar ze zijn op. Zijn laatste wens in dit geval is er een voor liefde. Dit verwijst weer naar het stukje over de Ferrari. Men is nooit tevreden met wat men al heeft het moet altijd beter, mooier en leuker zijn.

Het nummer ‘It’s A Miracle’ laat zien dat we hebben wat god wil: nietszeggend entertainment.
‘We’ve got famine when we need it’ suggereert dat iemand hongersnood heeft (de beelden uit Ethiopië in de jaren ’90). Verderop in het nummer is de volgende zin: ‘We’ve got choice’ dat zegt dat we een keuze hebben in ons luxe leven. We hebben de keuze welke auto we willen en die keus maken is belangrijker dan de hongersnood op te lossen in andere landen.

Tegen het einde van het nummer:

Lloyd-Webber’s awful stuff
Runs for years and years and years
An earthquake hits the theatre
But the operetta lingers
Then the piano lid comes down
And breaks his fucking fingers
It’s a miracle

Waters heeft een hekel aan Andrew Lloyd-Webber’s muziek en composities voor onder andere de ‘Phantom Of The Opera’ waar volgens Waters stukken van het nummer ‘Echoes’ van Pink Floyd zijn gebruikt. Waters gebruikt Lloyd-Webber om zijn punt van nietszeggend entertainment kracht bij te zetten.

Het laatste nummer van het album is tevens het titel nummer ‘Amused To Death’. Roger Waters vindt dat te veel entertainment de mens de das om doet. Bijvoorbeeld ‘This supermarket life is getting long’ en ‘What is the heart life of a colour TV/ What is the shelf life of a teenage queen’
Waarmee Waters aan wil geven dat tegenwoordig de tv/media net zo belangrijk is geworden als de mens zelf:

The little ones sit by their TV screens
No thoughts to think
No tears to cry
All sucked dry
Down to the very last breath

Het laatste deel van het nummer is een bericht van hoop. In de monoloog verteld Alf Razzell hoe hij de ervaring met Bill Hubbard, heeft opgelost voor zichzelf. Wat weer suggereert dat we ons zelf kunnen helpen door elkaar te helpen.

Zoals Waters het zelf vertelde in een interview

“…what struck me about Alf Razzell was the extraordinary humanity of his story in that he had been living with his concern, having left his dying friend in no-mans-land 74 years before and that he carried this kind of burden with him and I guess it struck me that we help each other little to sort out those burdens that each of us individually has.”

Muzikaal gezien is dit album top met medewerking van meester gitarist Jeff Beck en een keur aan bekende muzikanten die al eerder en later met Waters samen speelden. Zoals P.P. Arnold, Katie Kissoon en Don Henley voor de vocale ondersteuning. Maar ook muziekanten zoals Graham Broad en Andy Fairwheater-Low.

Luisterend naar dit album is dit een waar meesterwerk, een schitterend hoorspel met een ontzettend mooie boodschap. En het album is nog net ze actueel als in 1992. Dat gegeven is eigenlijk ook wel weer jammer.

Linkjes:
Website: rogerwaters.com
Kopen: iTunes of Platomania.eu